Διαταραχή μετατραυματικού στρες (Post-traumatic stress disorder - Greek)

Η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) είναι μια σειρά αντιδράσεων που μπορεί να εκδηλωθούν σε άτομα που έχουν βιώσει ή ήταν μάρτυρες ενός τραυματικού γεγονότος το οποίο απειλεί την ζωή ή την ασφάλειά τους (ή την ζωή και την ασφάλεια άλλων γύρω τους). Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα τροχαίο ή άλλο σοβαρό ατύχημα, σωματική ή σεξουαλική επίθεση, εγκληματικά γεγονότα που σχετίζονται με πόλεμο ή βασανισμό, ή μια φυσική καταστροφή, όπως δασική πυρκαγιά ή πλημμύρα. Σχεδόν όλοι όσοι βιώνουν ένα τραυματικό γεγονός έχουν μετατραυματικές αντιδράσεις. Για ορισμένα άτομα, ωστόσο, αυτές οι αντιδράσεις δεν υποχωρούν εντός μερικών ημερών ή εβδομάδων, αλλά συνεχίζονται και αναστατώνουν τις ζωές τους – και τότε οι αντιδράσεις ονομάζονται διαταραχή μετατραυματικού στρες.

Συμπτώματα PTSD

Ένα άτομο με PTSD έχει τέσσερεις κύριους τύπους δυσκολιών:

• Αναβιώνει το τραυματικό γεγονός μέσω ανεπιθύμητων και επαναλαμβανόμενων αναμνήσεων, αναδρομών στο παρελθόν ή ζωντανών εφιαλτών. Μπορεί να έχει έντονες συναισθηματικές ή σωματικές αντιδράσεις, όταν θυμάται το γεγονός, που συμπεριλαμβάνουν ιδρώτα, ταχυπαλμία ή πανικό.
• Αποφεύγει υπενθυμίσεις του γεγονότος, όπως σκέψεις, συναισθήματα, άτομα, τοποθεσίες, δραστηριότητες ή καταστάσεις που φέρνουν πίσω τις αναμνήσεις του γεγονότος.
• Έχει αρνητικές αλλαγές σε συναισθήματα και σκέψεις, όπως το αίσθημα του θυμού, του φόβου, της ενοχής, της πεσμένης διάθεσης ή του μουδιάσματος, την ανάπτυξη πεποιθήσεων όπως "Είμαι κακός" ή "Ο κόσμος είναι επικίνδυνος" και το αίσθημα αποκοπής από άλλους.
• Επιδεικνύει υπερδιέγερση ή ‘υπερευαισθησία’ που υποδηλώνεται από δυσκολίες στον ύπνο, ευερεθιστότητα, έλλειψη συγκέντρωσης, ξαφνιάζεται εύκολα και βρίσκεται συνεχώς σε εγρήγορση για ενδείξεις κινδύνου.

Εάν κάποιος έχει βιώσει άλλα τραυματικά γεγονότα νωρίτερα στην ζωή του, μερικές φορές βρίσκει ότι αυτές οι προηγούμενες εμπειρίες επανεμφανίζονται και χρειάζεται να αντιμετωπιστούν επίσης.

Ένας επαγγελματίας υγείας μπορεί να διαγνώσει PTSD εάν ένα άτομο έχει συμπτώματα στην κάθε μία από αυτές τις κατηγορίες για ένα μήνα ή περισσότερο, τα οποία οδηγούν σε σημαντική ψυχική οδύνη ή επηρεάζουν την ικανότητα του ατόμου να εργάζεται και να σπουδάζει, τις σχέσεις του και την καθημερινή ζωή.

Άτομα με PTSD ενδέχεται, επίσης, να έχουν αυτές που ορίζονται ως 'αποσυνδετικές (διασχιστικές) εμπειρίες', οι οποίες περιγράφονται συχνά ως:

• "Ήταν σαν να μην ήμουν καν εκεί."
• "Ο χρόνος έμεινε ακίνητος."
• "Αισθάνθηκα σαν να έβλεπα από ψηλά τα πράγματα να συμβαίνουν."

Πότε να ζητήσετε βοήθεια για PTSD

Ένα άτομο που έχει βιώσει ένα τραυματικό γεγονός πρέπει να ζητήσει την βοήθεια επαγγελματία εάν:

• δεν αισθάνεται ότι αρχίζει να γίνεται καλύτερα μετά από δύο εβδομάδες
• αισθάνεται πολύ άγχος ή ψυχική οδύνη
• έχει αντιδράσεις στο τραυματικό γεγονός οι οποίες επηρεάζουν το οικιακό περιβάλλον, την εργασία και/ή τις σχέσεις
• σκέφτεται να βλάψει τον εαυτό του ή κάποιον άλλο.

Μερικές από τις ενδείξεις ότι το πρόβλημα μπορεί να εξελίσσεται είναι:

• το άτομο βρίσκεται συνεχώς σε έξαψη ή είναι ευερέθιστο
• έχει δυσκολία με την εκτέλεση δραστηριοτήτων στο σπίτι ή στην εργασία
• είναι ανίκανο να ανταποκριθεί συναισθηματικά προς άλλους
• είναι ασυνήθιστα πολυάσχολο για να αποφεύγει θέματα
• χρησιμοποιεί αλκοόλ, ναρκωτικά ή τυχερά παίγνια για να αντιμετωπίσει την κατάσταση
• έχει σοβαρές δυσκολίες στον ύπνο.

Η υποστήριξη είναι σημαντική για την ανάκαμψη

Πολλά άτομα βιώνουν μερικά από τα συμπτώματα της PTSD τις πρώτες δύο εβδομάδες μετά από ένα τραυματικό γεγονός, αλλά τα περισσότερα ανακάμπτουν από μόνα τους ή με την βοήθεια της οικογένειας και των φίλων. Γι' αυτόν τον λόγο, η επίσημη θεραπεία για την PTSD δεν ξεκινά, συνήθως, για τουλάχιστον δύο ή περισσότερες εβδομάδες μετά από μια τραυματική εμπειρία, εκτός εάν το άτομο αισθάνεται οξεία ψυχική οδύνη λόγω του γεγονότος.

Είναι σημαντικό να λάβετε κατά την διάρκεια των πρώτων ημερών και εβδομάδων μετά από ένα τραυματικό γεγονός οποιαδήποτε βοήθεια χρειάζεστε. Αυτό ενδέχεται να περιλαμβάνει πρόσβαση σε πληροφορίες, άτομα και πόρους, και συμπεριλαμβάνει εκπαιδευμένους επαγγελματίες που μπορούν να σας βοηθήσουν να ανακάμψετε. Η υποστήριξη της οικογένειας και των φίλων μπορεί να είναι το μόνο που χρειάζεστε. Αλλιώς, ένας γιατρός είναι η καλύτερη αφετηρία για την λήψη περαιτέρω βοήθειας. Κάτι άλλο που ενδέχεται να βοηθήσει είναι να μιλήσετε με άλλους που ενεπλάκησαν στο γεγονός ή που έχουν βιώσει παρόμοια πράγματα.

Θεραπεία για PTSD

Εάν ακόμα βιώνετε προβλήματα μετά από δύο εβδομάδες, ένας γιατρός ή επαγγελματίας ψυχικής υγείας ενδέχεται να συζητήσει θεραπευτική αγωγή. Υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπευτικές αγωγές για την PTSD. Οι περισσότερες περιλαμβάνουν ψυχολογική θεραπεία όπως την συμβουλευτική, αλλά και η φαρμακευτική αγωγή μπορεί, επίσης, να βοηθήσει. Γενικά, είναι καλύτερο να γίνει η αρχή με ψυχολογική θεραπεία αντί της χρήσης φαρμάκων ως της πρώτης και μόνης λύσης του προβλήματος.

Η θεραπεία για την PTSD θα περιλάβει, πιθανώς, την αντιμετώπιση της τραυματικής ανάμνησης και την επεξεργασία των σκέψεων και των πεποιθήσεων που σχετίζονται με την εμπειρία. Οι θεραπείες που εστιάζουν στο τραύμα ενδέχεται:

• να μειώσουν τα συμπτώματα της PTSD
• να ελαττώσουν το άγχος και την κατάθλιψη
• να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής του ατόμου
• να είναι αποτελεσματικές για άτομα που έχουν βιώσει παρατεταμένα ή επαναλαμβανόμενα τραυματικά γεγονότα, αλλά η θεραπεία ενδέχεται να χρειαστεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Πού να βρείτε βοήθεια

• Στον GP σας (γιατρό), σε ειδικό ψυχικής υγείας, όπως έναν ψυχίατρο, ψυχολόγο, σύμβουλο ή κοινωνικό λειτουργό
• Στο τοπικό κοινοτικό υγειονομικό κέντρο σας
• Australian Psychological Society Referral Service (Υπηρεσία Παραπομπών του Συλλόγου Ψυχολόγων Αυστραλίας) Τηλ. 1800 333 497
• Phoenix Australia Κέντρο για Μετατραυματική Ψυχική Υγεία Τηλ. (03) 9035 5599
• Centre for Grief and Bereavement (Κέντρο για την Θλίψη και το Πένθος) Τηλ. 1800 642 066

Γενικές τηλεφωνικές συμβουλευτικές υπηρεσίες μπορούν να παράσχουν συμβουλές:

• Lifeline Τηλ. 13 11 14
• GriefLine Τηλ. 1300 845 745
• beyondblue Tηλ. 1300 22 4636
• NURSE-ON-CALL (Διαθέσιμοι Νοσηλευτές) Tηλ. 1300 60 60 24 – για εξειδικευμένες υγειονομικές πληροφορίες και συμβουλές (24 ώρες, 7 ημέρες)

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε:

Post-traumatic stress disorder (PTSD)